Honger en trek hebben veel met elkaar gemeen. Of je nu honger of trek hebt, de uitkomst is in ieder geval hetzelfde: je wilt eten. We hebben eten simpelweg nodig om te kunnen overleven, maar we eten ook vaak vanuit andere doeleinden. Het is in ieder geval relevant om het onderscheid tussen honger en trek te kunnen maken. Hoe je honger en trek herkent en hoe je hiermee om kunt gaan lees je in deze blog.
Wat is honger?
Honger is een ingewikkeld mechanisme waarbij je hersenen, maag, darmen, hormonen genen en andere factoren een belangrijke rol spelen. De primaire functie van honger is eenvoudig: uithongering voorkomen om zodoende te kunnen overleven. Wanneer hongersignalen opkomen, word je gestimuleerd om op zoek te gaan naar eten. Je start met eten totdat je hongersignalen afnemen en een verzadigd gevoel krijgt. Dit gevoel stimuleert je vanuit een fysiek perspectief om te stoppen met eten. Je hebt voor dat moment namelijk voldoende gegeten om weer door te kunnen gaan met andere bezigheden.
Hoe herken je honger?
Fysieke honger en daarmee de bijbehorende signalen versterken geleidelijk. Hongersignalen als een rommelende maag, lichte hoofdpijn, concentratieproblemen en een misselijk of beverig gevoel zullen je bekend voorkomen. Misschien herken je dat gevoel ook wel dat je kortaf begint te worden en snel geïrriteerd raakt nadat je langere tijd niets hebt gegeten. De kans is groot dat je dan hangry bent.
Wanneer je fysieke honger hebt, dan zal elk type voedsel de bijbehorende signalen doen laten wegnemen. Het lichaam heeft op dat moment gewoonweg behoefte aan energie.
Het maakt je waarschijnlijk niet uit of het nu een broodje is of een reep chocolade. Die fysieke honger moet weggenomen worden.
Wat is trek?
Trek werkt anders dan honger. Wanneer je trek ervaart, dan heb je behoefte aan voeding zonder dat daar een fysieke noodzaak voor is. Trek komt vanuit andere drijfveren in ons lichaam dan het overlevingsmechanisme wat bij honger de grootste rol speelt en hangt samen met het beloningssysteem in onze hersenen.
Eten voor plezier
Het is simpel gezegd eten voor ons plezier en niet voor ons lichaam. Trek is bijna het tegenovergestelde van honger. Het komt vaak ineens opzetten, maar gaat uiteindelijk ook vanzelf weer weg. Het veroorzaakt geen pijn of ongemak in je lichaam, maar eerder een hunkering naar een bepaald type voedsel. Dat voedsel waar je naar verlangt is vaak ook het enige voedingsmiddel dat je trek kan doen wegnemen.
Trek gaat uit van beloning en om die reden kan het de energiebalans negeren. Ook al heb je voldoende energie in je lijf, het is alsnog mogelijk om zin te blijven houden in eten en hier ook naar te handelen. Je zou over trek kunnen zeggen dat het voornamelijk gaat om eten voor plezier en niet om een fysiek lichamelijke behoefte. Bij trek heb je vooral zin in een specifiek product, wat waarschijnlijk heel smakelijk is. Alleen dat specifieke product zal op dat moment je trekgevoel doen laten wegnemen.
Je hoort het jezelf misschien wel eens zeggen: ‘ik heb trek in…’. Stel dat jij een ander product neemt dan het product waar je trek in hebt, dan zal het trekgevoel niet afnemen. Terwijl je tóch wat hebt gegeten.
Voeding kan ons een fijn gevoel geven in sociale situaties, omdat het samenwerkt met ons beloningssysteem. Samen koken en eten zorgt voor een groepsgevoel en saamhorigheid. Ook buiten sociale situaties kan voeding een fijn gevoel geven. Dat is precies de reden waarom emotie-eten bestaat.
Emotie-eten
Emotie-eten is niets waar je je voor hoeft te schamen. Steeds vaker gebruiken we eten als copingmechanisme (coping = omgaan met stress) voor negatieve emoties die we ervaren. Eten geeft ons namelijk troost. En troost kan ervoor zorgen negatieve emoties (tijdelijk) te doen laten verdwijnen. Vaak wordt er verlangd om emotie-eten te verminderen, omdat het troostgevoel vaak plaatsmaakt voor een schuldgevoel. We zijn op zoek naar troost, maar onderzoeken zelden wat we kunnen doen aan de oorzaak van de initiële stressor. En daarnaast vergeten we voldoende dat er ook andere manieren zijn om om te gaan met stressoren. Om die reden is het waardevol om op zoek te gaan naar andere coping mechanismen.
Hoe herken je trek?
Voordat ik start met het serieuze deel, wil ik je gelijk een handige tip geven om trek te herkennen. Ik houd over het algemeen niet erg van wortels en zal ze niet eten omdat ik ze lekker vind. Wanneer ik mijzelf afvraag of ik honger of trek heb, dan stel ik mijzelf de vraag: ‘Heb ik nu zin in wortels?’.
Is het antwoord ‘ja’, dan heb ik honger. Is het antwoord ‘nee’, dan heb ik trek.
Waar honger geleidelijk toeneemt, komt trek meestal ineens opzetten. En waar honger zal blijven aanhouden wanneer je je lichaam niet voedt, zal trek na verloop van tijd vanzelf verdwijnen.
Soms is het mogelijk dat je behoefte aan eten ineens snel verhoogt en dat de oorzaak tóch fysieke honger is.
Dit kan voorkomen op momenten dat je weinig eet omdat je erg gestrest bent (bijvoorbeeld in de uren voor en tijdens een examen). Vlak na het examen, wanneer de stressor wegvalt, ervaar je ineens de sterke behoefte om te eten. Wanneer dit gepaard gaat met de fysieke signalen die we eerder bij honger bespraken, dan heb je in dit geval dus geen trek. Je hebt gewoonweg honger. En vaak kun je dat achteraf ook wel beredeneren.
Is eten vanuit trek slecht?
Eten vanuit trek is niet slecht. Allesbehalve zelfs. Het is prima om op z’n tijd te eten vanuit trek. We zijn namelijk geen machines die enkel en alleen eten wanneer we fysiek gezien brandstof nodig hebben. De functie van deze blog is om je na te laten denken waarom je eet, je te leren honger en trek te kunnen herkennen en ze van elkaar te kunnen scheiden.
5 praktische tips voor als je trek hebt
Zoals gezegd is eten vanuit trek niet per definitie slecht. We eten niet alleen vanuit fysieke behoefte en dat is helemaal oké. Echter, het kan wel zo zijn dat je specifieke doelstellingen hebt die samenhangen met het omgaan met eten vanuit trek. Deze 5 tips kunnen je hierbij helpen!
Bereid jezelf voor
Wanneer je trek hebt, dan pak je het liefst eten wat makkelijk bereikbaar is. Wanneer je standaard een aantal verantwoorde snacks klaar hebt liggen, dan kan het in ieder geval niet aan je voorbereiding liggen
Wanneer je trek hebt vanuit verveling, ga dan op zoek naar iets wat je voldoening geeft.
Stel dat je je verveelt en niets te doen hebt, dan is eten vanuit verveling een makkelijke optie. Het geeft zelden voldoening. Wanneer je bijvoorbeeld thuis gaat opruimen, een korte wandeling maakt of een podcast gaat luisteren, dan zal je dit meer positieve energie geven.
Wanneer je troost zoekt in eten vanuit stress, probeer jezelf dan eens open te stellen voor andere manieren om met stress om te gaan
Communiceer met anderen over wat je dwars zit, of neem een warme douche wanneer je liever even op jezelf bent.
Focus op verzadigende producten bij slaapgebrek
Wanneer je te weinig hebt geslapen of een slechte slaapkwaliteit hebt, dan is de kans groot dat je veel trek ervaart. Door je hoofdmaaltijden verzadigend te maken (voldoende volume, vezels en eiwitten) wapen je je tegen extra trek.
Ga naar bed wanneer je ’s avonds vermoeid bent
Klinkt als een open deur, toch? Wanneer je ’s avonds laat nog standaard beneden bent, dan is het loopje naar de keuken makkelijk gemaakt om eten te pakken waarbij je je comfortabel voelt. Bekijk de situatie eens van bovenaf. Het is laat en je bent vermoeid.
Je loopt naar de keuken om eten te pakken. Is dat de meest logische reactie? Probeer op dat moment te handelen naar je vermoeidheidssignalen en lekker naar bed te gaan.
Behoefte aan persoonlijke coaching op het gebied van zelfbeeld en eetgedrag? Bekijk dan deze pagina over onze eetgedrag coaching.
